Logopeda

KĄCIK LOGOPEDYCZNY

„Rzecz aż nazbyt oczywista ,że jest piękną polska mowa, jędrna, pachnąca, soczysta, melodyjna, kolorowa […]‘’
(Tadeusz Boy-Żeleński „Pieśń o mowie naszej‘’)
Witamy w „Krainie słowa i uśmiechu ‘’

 

Termin „wada wymowy” (wg J. Cieszyńskiej) należy stosować w sytuacjach, kiedy dziecko zastępuje głoski, których nie potrafi wymówić, głoskami spoza systemu języka polskiego. Innymi słowy, wada wymowy dotyczyłaby jedynie deformacji głosek.
Trzeba pamiętać, że rozwój mowy każdego dziecka przebiega indywidualnie i zależy od wielu czynników. Niektóre dzieci pewne głoski zaczynają prawidłowo wymawiać wcześniej, a inne trochę później. Podane niżej dane są jedynie statystycznym wynikiem przeprowadzonych badań.



ZASADY OBOWIĄZUJĄCE NA NASZYCH ZAJĘCIACH

1. Zawsze wierzymy w siebie i swoje siły.
2. Przychodzimy z ochotą do pracy i zabawy.
3. Pracujemy wytrwale.
4. Nie zrażamy się początkowymi niepowodzeniami i trudnościami. Idziemy do przodu.
5. Jesteśmy mili dla koleżanek i kolegów.
6. Nie zapominamy o uśmiechu
7. Nie obrażamy się, gdy przegramy w zabawie. Następnym razem na pewno uda się wygrać.
8. Ćwiczymy także w domu, bo tylko wtedy nasza praca na zajęciach ma sens.
9. Jesteśmy dumni ze swoich osiągnięć.
10. Cieszymy się, że nasza mowa tak wspaniale się rozwija.

PO CIĘŻKIEJ PRACY WSZYSTKIM NALEŻY SIĘ MAŁA, SŁODKA NAGRODA!


PROCES ROZWOJU MOWY

PRZEBIEGA ETAPAMI I TRWA KILKA LAT

Kilka słów o prawidłowym procesie rozwoju mowy dziecka. Proces rozwoju mowy przebiega etapami i trwa kilka lat. Podstawą do sensownej pomocy i sterowania rozwojem mowy dziecka jest dokładna znajomość jego przebiegu i różnicowanie tego, co prawidłowe dla danego okresu, a co może być sygnałem patologii. Niedostatek wiedzy na ten temat uniemożliwia udzielanie prawidłowej pomocy. Zarówno stawianie dziecku wymagań ponad jego możliwości, jak i lekceważenie sygnałów niedoborów, może przynosić szkodę.

 

Jeśli przyjmiemy jako granicę czasową wiek sześciu lat na formowanie się systemu fonetyczno – fonologicznego, to po przekroczeniu tej umownej granicy stwierdzamy opóźniony rozwój mowy. Inaczej mówiąc – dziecko, które rozpoczyna naukę czytania, powinno mieć w pełni opanowany system fonetyczno – fonologiczny.

 

Obecnie, kiedy naukę w klasie pierwszej mogą rozpocząć już dzieci sześcioletnie, umowna granica opanowania przez dziecko tego systemu zostanie przesunięta do lat pięciu. Opóźniony rozwój mowy będzie należało wówczas stwierdzić o rok wcześniej, w stosunku do proponowanego do tej pory.

 

Należy podkreślić, iż zawsze trudności artykulacyjne obserwowane u dzieci powyżej piątego roku życia wskazują na jakieś zaburzenia rozwojowe i mają zasadniczy wpływ na przebieg nauki szkolnej, a także na funkcjonowanie dziecka w grupie rówieśniczej. Mowa bowiem wpływa na jakość kontaktów międzyludzkich, umożliwiając dzielenie się z innymi –sądami, opiniami oraz emocjami. Jej rozwój i poziom bezpośrednio wpływa na jakość życia dziecka.

 

Niezakończony rozwój mowy (rozumiany jako niezakończony proces nabywania systemu fonetyczno-fonologicznego) stwierdza się wówczas, gdy w wymowie dziecka do piątego roku życia, notujemy substytucje nie wykraczające poza inwentarz głosek polskich.


MOWA DZIECKA TRZYLETNIEGO:
– prawidłowo wymawia samogłoski ustne –a ,o ,u ,e ,y oraz nosowe: ą, ę,
– często wymawia – s, z, c, dz ,sz, ż, cz, dż jako ś, ź ,ć ,dź ,
– często wymawia – r jako j lub l,
– upraszcza trudne do wymówienia grupy spółgłoskowe.

MOWA DZIECKA CZTEROLETNIEGO:
– poprawnie wymawia – s, z ,c, dz ( mowa bez zbędnych zmiękczeń ),
– głoski sz, ż, cz, dż zamienia jeszcze na ś, ź ,ć,dź lub s, z, c, dz,
– upraszcza jeszcze grupy spółgłoskowe.

MOWA DZIECKA PIĘCIOLETNIEGO:
– sz, ż, cz, dż potrafi już powtórzyć ,choć w mowie spontanicznej może je jeszcze zamieniać na s, z, c, dz,
– r powinno się już pojawić,
– upraszcza grupy spółgłoskowe

MOWA DZIECKA SZEŚCIOLETNIEGO:
– mowa powinna już być opanowana,
– wymawia prawidłowo wszystkie głoski,
– czasami mogą być jeszcze problemy przy spontanicznym wymawianiu – sz, ż, cz, dż oraz r

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY (W SKRÓCIE).
1. seplenienie międzyzębowe.
2. seplenienie boczne.
3. seplenienie boczne miękkie .
4. funkcjonalne nosowanie zamknięte.
5. funkcjonalne nosowanie otwarte.
6. wymowa bezdźwięczna.
7. wadliwe (poza systemowe) realizacje głoski r.

NA CZYM KONCENTRUJE SIĘ TERAPIA LOGOPEDYCZNA?
1. na prawidłowym torze oddychania (ćwiczenia i zabawy oddechowe).
2. usprawnianiu narządów artykulacyjnych („gimnastyka buzi na wesoło”).
3. kształtowaniu i rozwijaniu uwagi słuchowej, a w następnie słuchu fonemowego
(zabawy słuchowe, analiza i synteza sylabowo – głoskowa).
4. na wywołaniu głosek, których brakuje w systemie fonetycznym dziecka.
5. utrwalaniu tychże głosek w sylabach, wyrazach i zdaniach oraz w mowie spontanicznej.
6. rozwijaniu i doskonaleniu operacji myślowych (klasyfikowanie, szeregowanie,
myślenie przyczynowo – skutkowe, myślenie symboliczne)
7. rozwijaniu percepcji wzrokowej (analiza i synteza wzrokowa)
8. ćwiczeniu pamięci .
9. ćwiczeniu sprawności motorycznej (sprawność manualna, duża motoryka)
10. ćwiczeniu koncentracji .

WAŻNE DLA RODZICÓW!
1. pamiętaj, że ty jesteś pierwszym i najważniejszym nauczycielem twojego dziecka.
2. ty znasz je najlepiej.
3. jeżeli coś cię niepokoi, poproś o pomoc, zgłoś się do specjalisty.
4. nie bój się pytać.
5. pamiętaj, że język odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym i
społecznym twojego dziecka .
6. mów do niego, opisuj świat, odpowiadaj na pytania, tłumacz, słuchaj aktywnie .
7. nie krytykuj, nie wyśmiewaj, gdy jego wymowa odbiega jeszcze od normy .
8. codziennie świadomie ‘’kontroluj” prawidłową artykulację – tzn. nie dokonuj ciągłej korekcji
błędnych wypowiedzi, ale –poprawnie wypowiedz to, co dziecko powiedziało źle, z akcentem
na korygowaną głoskę, z lekkim wzniesieniem głosu. dziecko samo się poprawi i nie poczuje się
kontrolowane i oceniane.
9. nieustannie dostrzegaj coraz lepsze realizacje głosek .chwal swoje dziecko, także w obecności
innych członków rodziny .to ‘’dodaje skrzydeł‘’ i mobilizuje do dalszej pracy.
10. ciesz się razem z nim z przeżywanych sukcesów. bądź z niego dumny!

Pamiętajmy, że zajęcia logopedyczne są długotrwałymi, żmudnymi ćwiczeniami, wymagającymi od dzieci i ich rodziców dużej cierpliwości i wytrwałości. czasem na efekty trzeba poczekać dłużej, ale na pewno się pojawią. terapia przynosi największe rezultaty, jeżeli nie ogranicza się jedynie do ćwiczeń na zajęciach, ale czynnie i świadomie wspierana jest przez rodziców w środowisku domowym.